Czarne Perły z Tahiti.

       Perły kryją w sobie zagadkę. Nigdy nie utraciły mocy fascynowania i uwodzenia. Naturalne są niezwykle rzadkie. Minęło wiele stuleci zanim udało się wyjaśnić istotę powstawania pereł.
       Wdawnych czasach dla zdobycia pereł wystarczających na jeden drogocenny naszyjnik z pereł naturalnych zabijano ponad sto tysięcy perłopławów. Natomiast perły hodowane, które dzisiaj kupujemy, produkuje się w milionach sztuk dzięki sojuszowi nauki i przyrody. Pod koniec XIX wieku w Japonii odkryto sposób hodowli pereł. Bardzo duży udział w tym odkryciu miał Kokichi Mikimoto. To właśnie on przyczynił się do promocji hodowlanych pereł na świecie.
       Nie zdajemy sobie sprawę z faktu, że świat pereł to świat fantastycznych kształtów niekoniecznie kulistych i fantastycznych barw niekoniecznie białych. Dla europejczyka perła klasycznie kojarzy się z kulką barwy białej a dla mieszkańca Chin pierwsze skojarzenie będzie nakierowane na perły o pofałdowanym i nieregularnym kształcie. Jeśli zaś żyjesz na Tahiti, najpierw pomyślisz o perłach ciemnoszarych, które niekoniecznie będą okrągłe.
       Czarne perły z Tahiti powstają w odległym zakątku kuli ziemskiej, na obszarze Polinezji Francuskiej. Terytorium Zamorskie Francji obejmuje 5 archipelagów i ponad 150 wysp na Oceanie Spokojnym, często odległych od siebie o wiele tysięcy kilometrów. Obszar unikalnej flory i fauny, gdzie rekiny żyją w zgodzie z płaszczkami i delfinami, a wieloryby przypływają tu by urodzić i zapewnić bezpieczeństwo swojemu potomstwu. Nieskażona przez cywilizację natura stworzyła unikalne warunki do prowadzenia hodowli pereł.

       Prekursorem hodowli pereł na Tahiti był, weterynarz z zawodu, Jean-Marie Domard. Pierwszą perłę udało mu się wyhodować w 1965roku. Był on jednym z nielicznych, którzy rozumieli, że hodowla pereł otwiera wielką szanse dla Polinezji. Obok niego wymienić tu można polinezyjskiego dziennikarza Koko Chaze, rodzinę paryskich jubilerów Rosenthal, ale przede wszystkim Roberta Wana okrzykniętego przez media „perłowym cesarzem” Tahiti. Królestwo Roberta Wana jest dzisiaj imponujące. Jest on właścicielem trzech ogromnych farm perłowych oraz wielu atoli z farmami perłowymi. Należy do niego obecnie blisko 50% potencjału produkcyjnego Polinezji Francuskiej.

       Perły tahitańskie wytwarzane są przez czarnowargowego małża Pinctada margaritifera. Małże te osiągają wielkość nawet 30cm i wagę 4,5 kg czyli są dwukrotnie większe od małży produkujących, powszechnie znane, perły akoya. Perły Tahiti wyróżniają się unikalnymi wśród pereł barwami często określanymi jako naturalne kolory tęczy. Mają one zazwyczaj ciemną barwę i grafitowy, metaliczny, zielony lub brązowy poblask określany często mianem overtonu. Za najcenniejszą barwę uchodzi kolor określany mianem „peacock green”. Barwy pereł z Tahiti są więc unikalne i właściwe tylko dla obszaru Polinezji Francuskiej.
       I na koniec dwa akcenty polsko-polinezyjskie. Pierwszy związany jest z przedwojennym filmem „Czarna perła” z 1934roku. Główną rolę w filmie zagrał Eugeniusz Bodo, a partnerowała mu najbardziej znana Tahitanka – Anne Chevalier, jego partnerka w realnym życiu. Głównym motywem filmu były sprawa kradzieży świętych czarnych tahitańskich pereł z groty na Tahiti. Popularność filmu przełożyła się na popularność czarnych pereł w przedwojennej Polsce.
       Drugi akcent dotyczy 1986 r., kiedy to mieszkańcy Polinezji francuskiej obdarowali Papieża Jana Pawła II różańcem z pięknych pereł tahitańskich. Różaniec został przekazany naszemu papieżowi poprzez arcybiskupa Polinezji Francuskiej Monseigneur Coppenrath. Replika tego różańca znajduje się w muzeum pereł Roberta Wana w Papeete.

Klasyfikacja pereł z Tahiti.

       Z uwagi na stosowanie w przemyśle perłowym kilku rodzajów klasyfikacji poniżej zostanie wymieniona ta, którą w praktyce stosuje się
w handlu pomiędzy przedsiębiorcami, a uchwalonej przez Rząd Polinezji Francuskiej i wprowadzonej w życie Uchwałą nr 2005-42 APF z lutego 2005r.

Perła TOP GEM  wedle klasyfikacji GIA  ( źródło – Organizacja GIA )

       Powyższa klasyfikacja stosowana jest w obrocie przez hodowców pereł i oficjalnie uznana przez Rząd Tahiti jednak jest ona rzadko stosowana przy sprzedaży z klientem finalnym. Wtedy częściej stosowana jest klasyfikacja G.I..A./Amerykański Instytut Gemmologiczny/ z podziałem na klasy pereł od „A”- klasa najniższa do „AAA+” – klasa najwyższa.

Kilka praktycznych uwag odnośnie poszczególnych form pereł:

Perły kuliste oraz perły półkuliste klasyfikowane są razem. Trudne jest rozróżnienie pereł kulistych od pereł półkulistych bez przyrządów pomiarowych. Perły takie zwykle są wykorzystywane do wykonywania naszyjników/choker, princesse, soutoir / oraz do tworzenia biżuterii, w której możliwe jest podkreślenie kulistego kształtu pereł.

Perły kroplowe, gruszkowe są stosunkowo rzadkie, najczęściej używane do produkcji zawieszek, mniejsze perły również do kolczyków. Bardzo trudne jest dobranie pary pereł o kształcie kroplowym.

Perły o kształcie guzika bardzo dobrze nadają się na kolczyki. Podobnie jak przy perłach o formie kroplowej, dużym wyzwaniem jest prawidłowe dopasowanie pereł.

Perły barokowe są bardzo trudne do oprawy ze względu na swój nieregularny kształt. Jednak właśnie taki nietypowy kształt jest ich atutem. Inspiruje artystów-jubilerów do tworzenia unikatowej biżuterii z użyciem pereł barokowych.

Perła kolista/pierścieniowa, jest to perła preferowana przez hodowców i negocjatorów pereł z Polinezji Francuskiej. Liczne koncentryczne okręgi nadają jej męskiego charakteru. Jest ona bardziej kolorowa i mniej kosztowna niż perły o innych kształtach.

Piotr Lachowski
Philippe Poirine