Nazwą Double Eagle (Podwójny Orzeł) określa się złote monety o nominale 20 dolarówemitowane w latach 1850–1933 na terenie Stanów Zjednoczonych Ameryki. Wykonywano je ze stopu złota próby 900 (90% złota, 10% miedzi). Waga monety ustalona została w oparciu o cenę złota (20,67 USD za uncję). Dlatego wszystkie emitowane w tym czasie dwudziestodolarowe złote monety ważyły 33,4370 grama.

Nazwę monet wprowadzono dla odróżnienia od złotych monet o niższych nominałach. Monety 10. dolarowe emitowane od 1795 roku nazywano Eagle (Orzeł). Określenie Double Eagle zarezerwowano dla emitowanych monet złotych o nominale 20 USD w ustawie zatwierdzonej przez Kongres 3. marca 1849 roku. Projekt monety powstał pod koniec 1849 roku. Wykonano trzy wersje monety w mennicy w Filadelfii i po wybraniu jednej z nich przystąpiono do emisji. W 1850 roku rozpoczęła się regularna produkcja i trwała do 1933 roku, gdy oficjalna cena złota została zmieniona na 35 USD/oz przez ustawę Gold Reserve Act. Do tego czasu wybito monety w dwóch zasadniczych wersjach, z trzema modyfikacjami dla każdej z wersji (tabela 1). Niezależnie od monet obiegowych wybito, co prawda w ilościach niewielkich, również monety stemplem lustrzanym.

Liberty Head Double Eagle
Typ I, 1849-1866
Projektantem pierwszej wersji monety był James B. Longacre, główny grawer mennicy. Na awersie monety umieścił głowę kobiety w diademie z wpisanym słowem LIBERTY. Za wzór posłużyła mu rzeźba hellenistyczna Wenus. Nad postacią ulokował trzynaście sześcioramiennych gwiazd symbolizujących poszczególne stany. Na rewersie znalazł się orzeł z rozpostartymi skrzydłami z tarczą na piersi. Projekt orła nawiązuje do Wielkiej Pieczęci Stanów Zjednoczonych. Nad orłem znajduje się owal z trzynastu sześcioramiennych gwiazd. Na dole napis TWENTY D. określający wartość monety. Na rewersie umieszczano również literę określająca mennicę, w której wybito monetę (tabela 2). Jedynie w przypadku, gdy producentem była mennica w Filadelfii, nie zawsze umieszczono znak mennicy. Moneta ta pod nazwą $20 LIBERTY GOLD DOUBLE EAGLE (typ I) zaczęła funkcjonować na rynku od 1851 roku. Regularne bicie tych monet rozpoczęto w roku 1850
w mennicach Filadelfii i Nowego Orleanu, a od 1854 roku również w San Francisco. Produkcję monet tego typu zakończono w 1866 roku. Ostanie monety typu I wybito w mennicy w Nowym Orleanie w 1861 roku. Monet typu I wyprodukowano łącznie w ilości 23 043 200 sztuk. Najwięcej w roku 1861 w mennicy w Filadelfii (nakład 2 976 453 sztuk), najmniej w roku 1856 (2250 sztuk) w San Francisco. W 1861roku w Filadelfii i San Francisco wybito serię monet o nieco odmiennym rysunku rewersu: nieco zmodyfikowany orzeł, większe litery i wyższe obramowanie. Autorem tych zmian był Antoni Paquet. Monety po wybiciu wycofano, zachowało się niewiele sztuk. Monety typu I wykonywano również za pomocą stempla lustrzanego. W latach 1858-1865 wybito tego typu monety w bardzo małym nakładzie. Najwięcej w roku 1859 – w ilości 80 sztuk, najmniej w roku 1857 –w ilości 5 sztuk.

Liberty Head Double Eagle
Typ II, 1866-1876
Zapotrzebowanie na złote monety dwudziestodolarowe gwałtownie wzrosło po wojnie secesyjnej. Lecząc rany po wojnie, starano się wprowadzić do przestrzeni publicznej symbole jednoczące tak niedawno podzielony naród. To leżało między innymi u podstawy modyfikacji monet złotych emitowanych na terenie Stanów Zjednoczonych Ameryki. Ustawa o mennicy z 1865 roku wprowadziła przepis nakazujący umieszczanie na monetach napisu In God We Trust. Pomysł tego religijnego motta pochodzi od pastora MR Watkinsona z Ridleyville, Pennsylwania, który w liście z 1861 roku do sekretarza skarbu Salmona P. Chasa, nalegał, aby na monetach zaznaczyć rolę Boga w historii narodu. Nowe motto po raz pierwszy dodano do matryc w 1866 roku. Nie nastręczało to wielu trudności. Napis wprowadzono w owal z gwiazd sześcioramiennych znajdujących się na rewersie. Przy okazji dokonano niewielkich zmian w proporcjach poszczególnych elementów
monety. W ciągu jedenastu lat emisji monet typu II wybito łącznie 16 160 758 sztuk w trzech mennicach: Filadelfii, Carson City (CC) oraz San Francisco (S). Najbardziej poszukiwanymi przez kolekcjonerów monetami typu II są monety bite w mennicy Carson City. Szczególnie monety z 1870 roku, których wybito jedynie 3789 sztuk. Do dzisiejszych czasów przetrwało jedynie ze dwadzieścia. Monetom pochodzącym z mennicy Carson City towarzyszył skandal. Zarzuty, że te monety nie trzymają próby pojawiły się w 1871 roku i aż do 1873 roku mennica musiała odpierać podejrzenia o nieuczciwość. Choć oskarżenia były bardziej natury politycznej, to doprowadziły jednak do dymisji ludzi z nadzoru mennicy. Cień podejrzeń spowodował, że wielu ludzi nie miało zaufania do tej emisji monet. Na wielu zachowanych egzemplarzach można znaleźć ślady nacięć obrzeży, czy nawet ślady spolerowania znaku mennicy.

Liberty Head Double Eagle
Typ III 1866-1907

W 1877 roku, główny grawer mennicy William Barber zastąpił napis nominału TWENTY D. znajdujący się na rewersie, napisem TWENTY DOLLARS (typ III). Monety typu III wybito w największej ilości ze wszystkich rodzajów emitowanych złotych monet. Nakład monet obiegowych wyniósł 64 137 477 sztuk, o stemplu lustrzanym 2426 sztuk (1877-1907).
Monety tego typu były bite najdłużej ze wszystkich złotych dwudziestodolarówek (trzydzieści jeden lat). Produkowane je w pięciu mennicach. Mennice w Filadelfii i w San Francisco (S) były głównymi producentami. Mennica w Carson City (CC) produkowała monety do 1893 roku, w Nowym Orlean (O) do 1879 roku, a w Denver (D) tylko w latach 1906 i 1907. Największa emisja monet tego typu była w 1904 roku. W samej mennicy w Filadelfii wyprodukowano je w ilości ponad 6,25 milionów sztuk. Monetę tą posiada prawie każdy kolekcjoner i jest najłatwiej dostępna na rynku. Monety typu III były najczęściej podrabiane. Wiele falsyfikatów wytworzono metodami odlewniczymi w Libanie i rozprowadzono na Bliskim Wschodzie i w Europie. Fałszywe monety zawierają wymaganą ilość czystego złota. Większość tych monet łatwa jest do zidentyfikowania przez eksperta, ale były one na tyle dobrze podrobione, że początkujący kolekcjoner nie jest
w stanie odróżnić ich od oryginałów. Miliony monet typu III zostały na przełomie wieku wysłane za granicę w ramach rozliczeń międzybankowych. Do dzisiaj stanowią ważny składnik rezerw bankowych. Kiedy w 1933 roku zaprzestano produkcji złotych monet i Amerykanie musieli przekazać po cenie nominalnej wiele złotych monet do przetopienia, to wiele cennych unikatów stracono bezpowrotnie. Możemy liczyć tylko na to, że niektóre z nich zachowały się w skarbcach zagranicznych banków. Mimo, że wielkość emisji monet typu III była ogromna, to bardzo trudno jest znaleźć na rynku egzemplarze o wysokiej jakości numizmatycznej. Poszukiwanymi monetami są egzemplarze z lat 1879 (CC), 1879 (O), 1881-1887 oraz z 1892 roku.

Saint Gaudens $20
Double Eagle
Prezydent Stanów Zjednoczonych Theodore Roosevelt, zainspirowany monetami antycznymi, zlecił w 1905 roku opracowanie nowego projektu monet złotych. Projektu podjął się znany rzeźbiarz August Saint-Gaudens. Umieścił on na awersie postać rzymskiej bogini wolności Libertis trzymającą w prawej ręce pochodnię a w lewej gałązkę oliwną – symbol pokoju. Postać kobiety umieszczono na tle promieni słonecznych i w oddali budynku Kapitolu. Otoczona została 46. gwiazdami symbolizującymi 46 stanów. Na rewersie – orzeł na tle wschodzącego słońca. Nad orłem napis UNITED STATES OF AMERICA a na dole TWENTY DOLLARS. Na krawędzi monety rozmieszczono napis E Pluribus Unum. Data emisji na awersie została zapisana cyframi rzymskimi (typ IV), jednak szybko powrócono do zapisu daty cyframi arabskimi (typ V). Monety o nominale 20 dolarów z lat 1907-1908 nie posiadały motta IN GOD WE TRUST. Istnieje pogląd, według którego nieobecność tego zwrotu jest wynikiem decyzji Roosevelta, który uważał, że umieszczenie imienia Boga na monetach jest aktem bluźnierczym: monet bowiem używać można w różnych celach, także kryminalnych. Monety bez motta emitowane były przez filie Mennicy Stanów Zjednoczonych w Filadelfii oraz w Denver (D). Jednak w 1908 roku, na mocy ustawy Kongresu, hasło IN GOD WE TRUST zostało przywrócone (typ VI). Od 1929 roku złote mwonety nie trafiały na rynek, lecz zasilały rezerwy banku centralnego. W 1933 roku Franklin Delano Roosevelt, by przezwyciężyć wielki kryzys wstrząsający światową gospodarką w latach 20 i 30 ubiegłego wieku, zdecydował się odejść od powiązania wartości dolara z ceną złota. Nakazał zniszczyć wszystkie 20 dolarówki wybite w 1933 roku (445 tys. sztuk). To był koniec regularnych emisji monet złotych w USA.

Zgodnie z nakazem monety te przetopiono, lecz przy ważeniu uzyskanego złota okazało się, że brakuje 10 monet z całej puli. Ukradł je główny księgowy mennicy amerykańskiej. Secret Service szybko odnalazła 9 dwudziestodolarówek. Dziesiąty podwójny orzeł odnalazł się dopiero w 1944 roku., gdy dyplomaci z ambasady Egiptu w Waszyngtonie poprosili Departament Stanu o zgodę na wywóz monety do Kairu. Wskutek niedopatrzenia urzędnika, zgodę wydano i podwójny orzeł znalazł się w zbiorze króla Faruka – znanego kolekcjonera monet.
Amerykańskie służby próbowały odzyskać monetę, gdy po obaleniu w 1952 roku monarchii w Egipcie kolekcję Faruka wystawiono na aukcję. Jednak nie udało się go przechwycić i podwójny orzeł zniknął w tajemniczych okolicznościach na kolejne kilka lat. Latem 1966 roku. brytyjski handlarz monet Steven Fenton przyniósł złotą dwudziestodolarówkę na spotkanie z kolekcjonerem monet w jednym z nowojorskich hoteli. Owym kolekcjonerem był jednak podstawiony agent Secret Service. Fentona aresztowano za paserstwo. Moneta znalazła się w skarbcu World Trade Center
w Nowym Jorku. Na trzy tygodnie przed zamachem 11 września wywieziono podwójnego orła do skarbca federalnego w Fort Knox (ta informacja nie jest w 100% potwierdzona). Secret Service i Fenton osiągnęli w końcu porozumienie: handlarz odzyskał wolność, ale zgodził się na sprzedaż monety i podział zysku z rządem USA. Z 7,6 mln dol. Fenton i rząd USA otrzymali po 3,3 mln a Sotheby’s (dom aukcyjny pośredniczący w sprzedaży) zarobił 1 mln dolarów.

Sławomir Safarzyński
na podstawie:
Coin Information
Provided Courtesy NGC