Bursztyn jest skamieniałą żywicą powstałą miliony lat temu.Występuje w wielu miejscach na świecie, jednak najbardziej ceniony jest bursztyn bałtycki, wykorzystywany głównie w biżuterii. Według danych Państwowego Instytutu Geologicznego z 2012 roku, w Polsce występują cztery źródła bursztynu. Trzy z nich umiejscowione są na terenie Pomorza, w powiecie gdańskim i słupskim. Jednak to jedynie 30 ton surowca. Reszta – 1088 ton, znajduje się w powiecie lubartowskim na Lubelszczyźnie. Kilka ton bursztynu rocznie zbierane jest również na plażach.

W Polsce przez wiele lat inwestycje związane z wydobyciem bursztynu nie były opłacalne, powodem był tani koszt tego surowca w Rosji. Sytuacja uległa zmianie po wstrzymaniu exportu przez rosyjską kopalnię w obwodzie kaliningradzkim, spowodowało to wzrost cen bursztynu w Polsce.

Cena za ten surowiec wzrosła kilkakrotnie, za kilogram bursztynu trzeba zapłacić nawet kilkanaście tysięcy złotych. Ten poziom cen powoduje, że gram bursztynu może kosztować nieraz więcej niż gram złota. Wzrost cen przekłada się na większe zainteresowanie na wydobyciem. Szacunkowo określa się, że polskie zasoby bursztynu mogą przekraczać nawet 700tys. ton. Jest to wartość szacowana na ponad 7 bln zł. Zdaniem przedstawicieli branży jubilerskiej obecny poziom cen może doprowadzić do uruchomienia wydobycia bursztynu z polskich źródeł. Najbardziej perspektywiczne są złoża w województwie lubelskiem i pomorskim. Samorządowcy i bursztynnicy na Lubelszczyźnie planują przeprowadzić szczegółowe badania złóż bursztynu. Podpisali w tym celu list intencyjny o współpracy. Według badań geologów z 2008 roku szacunkowo określa się, że w pokłady bursztynu w województwie lubelskiem mogą sięgać nawet 256 tys. ton bursztynu. Mowa o rejonie między Lubartowem, Parczewem i Radzyniem Podlaskim, na powierzchni ok. 730ha. Jest to szansa rozwoju dla województwa
oraz nowe miejsca pracy.

Wydobycie bursztynu związane jest z pracami geologicznymi. Zgodnie z prawem geologicznym i górniczym, prace związane z poszukiwaniem i rozpoznaniem złóż nie wymagają koncesji. Projekty wykonuje się na podstawie robót geologicznych. Natomiast koncesja jest wymagana przy wydobyciu bursztynu. Do jej uzyskania wymagana jest dokumentacja geologiczna ,decyzja środowiska określająca wypływ inwestycji na środowisko oraz plan zagospodarowania przestrzennego zawierający eksploatację złóż bursztynu. Koszt koncesji na wydobycie bursztynu wynosi 616zł. Do tego należy wliczyć opłatę eksploatacyjną 10zł za kg. Na Lubelszczyźnie poszukiwanie bursztynu prowadziło już dwóch prywatnych inwestorów. Niestety prace zakończyły się niepowodzeniem. Obecnie w Polsce tylko jedna firma ma koncesję na wydobywanie kopaliny. Jej właściciel to trójmiejski biznesmen Zbigniew Nowak, właściciel m.in. Zakładów Mięsnych Nowak. Chociaż lokalne media informowały o tym w lutym, to gdańska kopalnia dalej jest nieczynna.

Kolejne prace poszukiwacze złóż bursztynu rozpoczęły się w styczniu tego roku w powiecie lubartowskim, gmina Ostrówek. Bursztyn występuje tu w osadach mułkowo-piaszczystych okresu trzeciorzędu, na głębokości do 20-30m. Poszukiwania na terenie gminy Ostrówek mają odbyć się metodą hydrauliczną. Metoda polega na wypłukiwaniu złóż z ziemi przy użyciu wody. Inwestor to firma „Euro-City Investment” .Teren prac geologicznych ma objąć obszar ok. 15ha ,firma ma wykonać 471 otworów wiertniczych na głębokości 30m. Eksploatacja otworu jest opłacalna, jeśli uda się z niego wydobyć pięć kg bursztynu.

Ostatnio ważnym wydarzeniem w promocji bursztynu bałtyckiego było podpisanie listu intencyjnego przez cztery stowarzyszenia z Polski, Litwy, Rosji i Ukrainy. List został podpisany podczas otwarcia 15 Międzynarodowych Targów Bursztynu Ambermat w Gdańsku. W Polsce list został podpisany przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Bursztynników oraz Krajową Izbę Gospodarczą Bursztynu. Celem bursztynników jest stworzenie marki, która mogłaby konkurować z bursztynem z Meksyku, Indonezji czy Dominikany. Każdy z krajów nadbałtyckich specjalizuje się w innej dziedzinie produkcji bursztynu. W Polsce wykonuje się głównie srebrną biżuterię z bursztynem. Natomiast w Rosji produkuje się przedmioty użytkowe np. szachy, kasetki z bursztynu. Litwa specjalizuje się głównie w surowym bursztynie oraz bursztynie łączonym ze skórą. Produkcja na terenie Ukrainy dopiero się rozwija, dobrze prosperuje branża wydobywcza. Kraje nie stwarzają dla siebie konkurencji, wspólna promocja bursztynu bałtyckiego pozwoli wzmocnić markę, co przekłada się na większą sprzedaż. Największe zapotrzebowanie na ten surowiec jest w Chinach, USA, Kanadzie o raz krajach UE. Dodatkowo podpisanie listu między bursztynnikami może przynieść korzyści handlowe polegające na wymianie doświadczeń, wiedzy oraz informacji naukowych dotyczących bursztynu bałtyckiego.

W światowym rynku udział Polski wynosi 70%. Polski bursztyn dobrze sprzedaje się w krajach Azji. Według danych Ministerstwa Gospodarki eksport surowca wzrósł w roku 2014 o około 53% w porównaniu do roku 2013. Jednak na dzień dzisiejszy w Polsce większym popytem cieszy siewęgiel kamienny czy gaz łupkowy. Przyczyną jest łatwiejsze znalezienie kupca. Przypuszcza się również, że uruchomienie kopalni bursztynu mogłoby spowodować automatyczny spadek jego ceny.

Anna Szewczyk
geolog
Źródła:
Rzeczpospolita, W.P.PL-.
-„Bursztyn droższy od złota”
Jan Bolanowski , WP.PL-
-„Polski bursztyn cenniejszy
niż gaz łupkowy?”
PAP –
-„Nasz bursztyn błyszczy w Azj”,
„Nasze bursztynowe Eldorado”,
„Bursztynnicy z czterech krajów chcą razem promować
bursztyn bałtycki”